ایام عزاداری امام حسین علیه‌السلام و دهه عاشورا هر ساله یادآور فداکاری‌ها و از خودگذشتگی‌های اهل‌بیت علیهم‌السلام است.
شاید این سؤال برای برخی ایجاد شود که چرا هر سال عزاداری عاشورا تکرار می‌شود و چرا باید حادثه عاشورا را گرامی بداریم؟ آیا به این دلیل که احساسات و عشق خود را نسبت به امام حسین (ع) و یارانش نشان دهیم؟ یا اینکه می‌خواهیم وفاداری خود را نسبت به اهل‌بیت (ع) نشان دهیم؟ یا به طمع کسب ثواب و اجر اخروی عزاداری می‌کنیم؟
مجموع تمام مواردی که ذکر شد، می‌تواند پاسخ صحیح سؤال ما باشد. هدف از بزرگداشت عاشورا ابراز عشق و علاقه به امام حسین (ع) و تقدیر و احترام نسبت به ایشان و یاران گرامیشان است. آنها که تمام داشته‌های خود را در راه حفظ دین و ارزش‌های اسلامی فدا کردند تا امّتی باشیم زنده و پویا که مدافع و حامی حق و عدل است.
حضرت اباعبدالله (ع) به همراه خانواده و یاران خود از مدینه خارج شد در حالی که مخالف وضعیت فاسدی بود که یزید و نظام حاکم ایجاد کرده بودند. حضرت در روشنایی روز از مدینه خارج شد، بر خلاف آنچه برخی ادعا دارند ترس و واهمه‌ای نداشت و فرار نکرد. حضرت به صراحت دعوت بیعت یزید را رد کرد و اعلام کرد: «ما خاندان نبوت و معدن رسالتیم، ما مکان آمد و شد فرشتگانیم. اسلام به واسطه ما آغاز شد و به دست ما به انجام می‌رسد. اما، یزید فاسق و شرابخوار است، قاتل انسان‌های محترم است. آشکارا فسق و فجور می‌کند و حد و مرز الهی را می‌شکند، و کسی مثل من با مثل یزید بیعت نمی‌کند». این بیان واضح امام آغاز انقلاب ایشان بر علیه فساد و فاسدین بود. امام از تبعات بیعت نکردن با یزید آگاهی داشت و برای اتفاقات پیش‌رو خود را آماده کرده بود. در نامه خویش به برادرش محمد حنفیه می‌نویسد: «من برای جاه‌طلبی و کامجویی و آشوبگری و ستمگری قیام نکردم، بلکه برای اصلاح در کار امت جدم قیام کردم، می‌خواهم امر به معروف و نهی از منکر کنم و به شیوه جد و پدرم عمل کنم».
امام حسین (ع) نسبت به اقدام خود آگاهی کامل داشت. اصل مشکل را می‌شناخت که حاکم وقت یزید و مردمی بودند که از او اطاعت می‌کردند و راه حل این مشکل، اصلاح فساد و ایجاد تغییر بود. تغییری که امت را به پویایی سابق بازمی‌گرداند. وسیله این اصلاح نیز امر به معروف و نهی از منکر بود. از این‌روست که امام به قصد جنگ و درگیری خروج نکرد بلکه داعیه اصلاح داشت.
قصد امام (ع) هدف قرار دادن نقاط انحراف و روشن کردن حقیقت برای مردم بود. حضرت می‌خواست امت اسلامی را از خواب غفلت بیدار کند. چرا که تا زمانی که مردم ساکت باشند و در برابر فساد و انحراف، بی‌تفاوت روزگار بگذرانند، امیدی به اصلاح نیست.
مشکل امام حسین (ع) شخص یزید نبود بلکه حضرت یزید را مظهر و نماد فساد و انحراف در امت می‌دانست و با فساد به عنوان پدیده اجتماعی و سیاسی مخرب مبارزه می‌کرد. همین امر سبب جاودانی نهضت عاشورا است. در واقع نهضت امام حسین (ع) در طول تاریخ با مظاهر فساد و انحراف مبارزه می‌کند.
حال مسئولیت امت اسلامی در قبال تداوم وجود کسانی که منطق و شیوه یزید در حکمرانی را دنبال می‌کنند چیست؟ نقش مسلمانان در ایجاد اصلاح و تغییر چیست؟
امام حسین (ع) درباره حکومت فاسد وقت می‌فرماید: «اى مردم! این گروه (بنى امیّه) به طاعت شیطان پایبند شده و از پیروى خداوند سرپیچى کرده‌اند، فساد را آشکار ساخته و حدود الهى را تعطیل کرده‌اند. آنان بیت‌المال را به انحصار خویش درآورده، حرام خدا را حلال و حلال خدا را حرام شمرده‌اند و من (که فرزند رسول خدایم) به قیام براى تغییر این اوضاع، از همه سزاوارترم».
این منطق تمامی افراد اصلا‌گری است که در برابر فساد و انحراف سکوت نمی‌کنند. باید این منطق و شیوه را در پیش بگیریم. سکوت در برابر ظالم و یا مماشات با او شیوه افرادی نیست که ادعای پیروی از امام حسین (ع) را دارند. حضرت در منزلگاه بیضه خطاب به یاران خویش می‌فرماید: «ای مردم رسول گرامی اسلام (ص) می‌فرماید: هر کس سلطان ستمگرى را ببیند که حرام خدا را حلال شمرده، پیمان الهى را شکسته و با سنّت رسول خدا مخالفت ورزیده، در میان بندگان خدا به ستم رفتار مى‌کند؛ و او با زبان و کردارش با وى به مخالفت بر نخیزد، سزاوار است خداوند او را در جایگاه آن سلطان ستمگر (دوزخ) بیاندازد».
فساد، انحراف و ظلم مفاهیمی است که ریشه در باطل دارد و می‌تواند در هر انسانی به غیر از معصومین و صالحین نمود یابد. در واقع این ویژگی‌ها تنها مختص حاکمان نیست بلکه می‌تواند در رفتارهای شخصی و روابط اجتماعی نیز نمایان گردد. مردی که به همسر خویش زورگویی می‌کند و یا مدیری که به زیر دستان خود ظلم می‌کند و … در واقع هر فردی در دایره روابط خود می‌تواند نمود کوچکی از فساد یزید و امثال او باشد با این تفاوت که دایره اختیارات محدودی دارد. اما در اصل تفاوتی ندارد و نیازمند اصلاح است.
تغییر و تحول را باید از خود آغاز کنیم. افکار، سخنان، تعاملات و روابط خود با دیگران را بازنگری کنیم و در حد خود تلاش کنیم خانواده و جامعه اطراف خود را اصلاح کنیم. قرآن‌کریم می‌فرماید: (إِنَّ اللهَ لَا يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِم؛ خداوند سرنوشت هیچ قوم و ملّتی را تغییر نمی‌دهد مگر آنکه آنان آنچه را در خودشان است تغییر دهند).
امام حسین (ع) و اهل‌بیت و اصحاب گرامیشان نقش خود را به خوبی ایفا کردند و در راه اصلاح امت جان خود را فدا کردند. حال نوبت به ماست که مسئولیت خود در ادامه نهضت حسینی ایفا کنیم.
عاشورا را عامل وحدت قرار دهیم و در راستای تغییر خود، بهبود وضعیت امت اسلامی و مقابله با طاغوت از آن الگو بگیریم. کینه و دشمنی را کنار بگذاریم و در آتش فتنه ندمیم. امروز بیش از پیش به وحدت نیاز داریم و اگر دچار تفرقه شویم در معرکه با دشمنان دین و انسانیت بازنده می‌شویم.
