دین و اندیشه

دوران جوانی را غنیمت بدانیم

امام علی علیه السلام می‌فرماید: «از تباه كردن عمر در آنچه ماندگار نيست، بپرهيزيد، كه عمر رفته، باز نمى‌گردد». بسیاری از جوانان اوقات مفید خود را در امور غیرمهم و بی‌فایده هدر می‌دهند.

جوانی دوره مهمی است. در این دوره سرنوشت انسان تا پایان عمر پی‌ریزی می‌شود. اگر فردی در دوران جوانی وقت خود را در امور بیهوده صرف کند، می‌توان گفت که آینده خوبی در انتظار او نیست.

شبکه‌های اجتماعی تبدیل به فضایی برای صرف وقت در امور بیهوده شده‌اند. برخی ساعت‌های متوالی از وقت مفید خود را با پرسه‌زنی در این شبکه‌ها تلف می‌کنند.

برخی دیگر با وارد شدن در بحث‌های تکراری و بی‌نتیجه ذهن خود را مشوَش و درگیر می‌کنند. به خصوص در سال‌های اخیر که بدخواهان و دشمنان با مطرح کردن شبهات بی‌اساس به دنبال ایجاد فتنه هستند. متأسفانه جوانان مؤمن نیز برای پاسخ دادن به این شبهات، ساعات بسیاری از وقت مفید خود را در شبکه‌های اجتماعی از دست می‌دهند.

شاید مطرح کردن این شبهات در شبکه‌های اجتماعی توطئه‌ای باشد برای کشاندن جوانان به بحث‌‌های بیهوده تا از این راه اختلاف و تفرقه ایجاد کنند.

دوره جوانی دوره طلایی هر فرد است. اراده و نیروی انسان در این دوره در بالاترین سطح خود قرار دارد و اگر دچار یأس و ناامیدی نشود می‌تواند استعداد و مهارت خود را در مسیری قرار دهد که خود و جامعه را منتفع سازد.

ارزش انسان

ارزش هر فرد به اندازه ارزش هدفی است که دنبال می‌کند. اگر فردی هدف متعالی داشته باشد، در افق‌های والا و برای آرزوهای بزرگ گام خواهد گذاشت. همچنان که اگر بی‌هدف باشد، در عقب‌ماندگی و پسرفت دست و پا خواهد زد و به جایی نمی‌رسد.

ارزش تعیین هدف از نفس هدف و تلاش برای دستیابی به آن که انسان را به مقصود خود می‌رساند، حاصل می‌شود. آیت‌الله‌العظمی سید محمد‌تقی مدرسی در تفسیر آیه (وَاقْصِدْ فِي مَشْيِكَ)؛ «در رفتارت راه ميانه را برگزين» (لقمان، ۱۹) عنوان می‌کند: «(قصد) در اینجا به مفهوم تعیین هدف است زیرا انسان عاقل بی‌هدف، به هیچ سویی نمی‌رود. همچنان که به مفهوم میانه‌روی نیز است. زیرا شکی نیست که انسان بابصیرت و باهدف نیازی به صرف نیروی غیر ضروری ندارد. اگر فرض کنیم که اتومبیلی را به سمت هدف مشخص و تعیین شده می‌رانیم، مقدار سوخت مورد نیاز نیز مشخص است و به بیش از آن نیاز نداریم. اما اگر هدف و مسیر را مشخص نکرده باشیم، سوخت مصرفی نیز مقدار مشخصی ندارد. پس شکی نیست که مسیر حرکت هر فرد، گواه بر ذهنیت و طرز فکر اوست».

امام حسن عسگری (ع) می‌فرماید: «ما برای بازی آفریده نشده‌ایم». حال که انسان موجودی هدفمند است و خداوند او را بیهوده نیافریده است، چرا عمر خود را هدر دهد و فرصت تکامل و موفقیت (مادی و معنوی) در زندگی را از دست بدهد؟

امام علی (ع) می‌فرماید: «ارزش هر كس چيزی است كه نيكويش می‌داند». یکی از امور نیکویی که انسان باید به دنبال آن باشد، فرصت‌هایی است که او را به سمت کمال سوق می‌دهد. حضرت امیر در سخنی دیگر می‌فرماید: «از دست دادن فرصت‌ها مایه غم و اندوه است». برای دستیابی به اهداف و مقاصد والا و ارزشمند باید از تمامی فرصت‌ها بهره برد.

تعیین اولویت‌ها

هدف، مسیر انسان را مشخص می‌کند. هر مقدار که هدف شخص متعالی باشد، عملکرد او در تمامی اوقات نیز در همان راستا خواهد بود. فرد بی‌هدف از رفتار و طرز گذران وقت خود آشکار است. همواره او را می‌بینیم که به دنبال توجیه شکست و ناکامی خود است.

شرایط جوانان با هم متفاوت است اما یک وجه اشتراک روحی، اخلاقی و تربیتی بین همه وجود دارد. در دوران مهم جوانی باید با مطالعه و حضور در محافل علمی و دینی آموزنده، سعی بر خودسازی در بعد عقیدتی و ایمانی باشد. 

مهم‌ترین معضل جوانان هدررفت اوقات فراغت است. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در وصیت خود به ابوذر می‌فرماید: «ای ابوذر، دو نعمت است که بسیاری از مردم قدرش را نمی‌دانند: سلامتی و فراغت. ای ابوذر، پیش از آن که پنج چیز به تو روی آورد، پنج چیز را غنیمت بدان، جوانی را پیش از پیری، تندرستی را پیش از بیماری، توانگری را پیش از فقر، فراغت را پیش از گرفتاری و زندگی را پیش از مرگ».

درباره نویسنده

تحریریه الهدی

دیدگاه خود را بنویسید