اهمیت زیارت اربعین

زیارت اربعین حسینی به یکی از مهم‌ترین شعائر تبدیل شده است. از دیرباز عدد چهل (اربعین) در ادیان مختلف اهمیت ویژه‌ای دارا بود. احادیث بسیاری نیز در باب مقدس بودن این عدد از اهل‌بیت علیهم‌السلام نقل شده است. ابن شهرآشوب در کتاب مناقب آل ابی‌طالب در ذکر شهادت امام علی علیه‌السلام به نقل از ابوذر غفاری از رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله آورده است: «زمانی که مؤمن از دنیا رحلت می‌کند، زمین برای او چهل روز می‌گرید».

زراره نیز از امام صادق (ع) روایت می‌کند که فرمود: «همانا آسمان چهل روز بر حسین خون گریه کرد و زمین برای عزای او چهل روز تیره و تار شد، خورشید نیز برای او چهل روز گریست …».

اهمیت راهپیمایی و زیارت اربعین

روایات بسیاری در فضیلت قدم‌های طی شده در راه زیارت امام حسین (ع) نقل شده است. امام صادق (ع) می‌فرماید: «بار خدایا، اى کسى که ما را اختصاص به کرامت داده و وعده شفاعت دادى و مختص به وصیّت نمودى [یعنى ما را وصى پیامبرت قرار دادى] و علم به گذشته و آینده را به ما عطا فرمودى، و قلوب مردم را مایل به طرف ما نمودى، من و برادران و زائرین قبر پدرم حسین علیه‌السلام را بیامرز، آنان که اموالشان را انفاق کرده و بدن‌هایشان را به سختی انداخته به خاطر اشتیاق در نیکى به ما و امید به پاداش‏‌هایى که در دوستى و پیوند با ما نزد توست برای رسیدن به ما و براى شادمان نمودن پیامبر تو و پذیرفتن فرمان ما و خشمگین ساختن دشمنان ما.
اینان اراده و نیّتشان از این ایثار کسب رضایت و خشنودى تو است پس تو هم از طرف ما این ایثار را جبران کن و به واسطه رضوان، احسانشان را جواب‌گو باش و در شب و روز حافظ و نگاهدارشان بوده و اهل و اولادى که از ایشان باقى مانده‏‌اند را بهترین جانشینان قرار بده و مراقب و حافظشان باش و شر و بدى هر ستمگر عنود و منحرفى را از ایشان و از هر مخلوق ضعیف و قوى خود کفایت نما، و ایشان را از شر شیاطین انس و جن محفوظ فرما و برترین چیزى را که در دور بودنشان از اوطان خویش از تو آرزو کرده‌‏اند را به ایشان عطا کن و نیز به ایشان برتر و بالاتر از آنچه را که به واسطه‌‏اش ما را بر فرزندان و اهل و نزدیکانشان اختیار کردند ببخش.
بار خدایا دشمنان ما به واسطه خروج بر ایشان آنان را مورد ملامت و سرزنش قرار دادند ولى این حرکت دشمنان ایشان را از تمایل به ما باز نداشت و این ثبات آنان از باب مخالفتشان است با مخالفین ما، پس تو این صورت‏‌هایى که حرارت آفتاب آنها را در راه محبّت ما تغییر داده مورد ترحّم خودت قرار بده. و نیز صورت‏‌هایى را که روى قبر ابى عبدالله الحسین علیه‌السلام مى‏ گذارند و بر مى‌دارند مشمول لطف و رحمتت قرار بده.
و همچنین به چشم‌‏هایى که از باب ترحم بر ما اشک ریخته‌اند نظر عنایت فرما. و دل‏‌هایى که‏ براى ما به جزع آمده و به خاطر ما سوخته‏‌اند را ترحم فرما، بار خدایا به فریادهایى که به خاطر ما بلند شده برس، خداوندا من این ابدان و این ارواح را نزد تو امانت قرار داده تا در روز عطش اکبر که بر حوض کوثر وارد مى‏‌شوند آنها را سیراب نمایى».

پیاده رفتن به زیارت اربعین دارای چند بعد است. یک بعد آن تعامل و تفاعل با حماسه حسینی است. این زیارت نشانه پایبندی اعتقادی به عاشورا و امام حسین (ع) است. از لحاظ اجتماعی نیز این تجمع میلیونی بی‌نظیر است، چرا که حرکتی است که توسط مردم اداره می‌شود و مردم با خدمت به زائران احساس غرور و عزت می‌کنند.

این حرکت عظیم، ارزش‌های والای انسانی را در خود جای داده است که قابل شمارش نیست و نشان‌دهنده قدرت نهضت حسینی است. البته نباید فراموش کرد که این راهپیمایی توأم با غم و اندوه است. چرا که ویژگی اساسی آن حزن و عزا بر امام حسین (ع) و اهل‌بیت گرامیشان است.

با وجود چالش‌های بسیار دنیای امروز و به خصوص مسائلی که عراق با آن درگیر است، اما این حرکت و نهضت عظیم توقف‌ناپذیر است. و آنچه از افزایش سالانه زائران شاهد هستیم، به مثابه فریادی طنین‌انداز در برابر ظلم و ظالم است.

وظایف زائر و میزبان

بزرگداشت شعائر و احیای مجالس عزاداری باید در جهت تعالیم اسلام و رضایت الهی باشد.
 امام محمد باقر (ع) می‌فرماید: « كامل‌ترين مؤمنان از نظر ايمان خوشخوترين آنانست». تأکید بر نقش و ضرورت اخلاق به این خاط است که موجب خوشنودی و رضایت خداوند است. بنابراین شایسته است با همکاری و همیاری هر چه که موجب آزار و دشواری در مسیر زیارت است را برطرف کنیم. رسول اکرم (ص) می‌فرماید: «رفع موانع از راه‌ها صدقه است».

محبت ما نسبت به امام حسین (ع) باید در احیای زیارت و مجالس عزا تجلی یابد. هدف خود را تعظیم شعائر قرار دهیم.

از این روست که امام صادق (ع) می‌فرماید: «براى شهادت حسین (ع)، حرارت و گرمایى در دل‌هاى مؤمنان است که هرگز سرد و خاموش نمی‌شود». این حزن و اندوه برای امام حسین (ع) و مظلومیت ایشان است که نهضت حسینی را زنده نگه داشته است. چرا که به فرموده رسول اکرم (ص): «خداوند دوستدار کسی است که حسین را دوست بدارد». به این معنی که کسی که امام حسین (ع) را دوست دارد، دین و ارزش‌های او را که همه مورد رضایت خداوند است، دوست دارد.

رضایت و خوشنودی خداوند و امام حسین علیه‌السلام

کاری که امام حسین (ع) با نهضت و قیام خود انجام داد، امتداد دعوت پیامبر اکرم (ص) در نشر دین مبین اسلام بود. این جمله پیامبر اکرم (ص) که می‌فرماید: «حسین از من است و من از حسین» نیز دلالت بر همین موضوع دارد.
پس خوشا به حال کسانی که در عقیده و فداکاری پیرو امام حسین (ع) هستند، در برابر ظلم و فساد می‌ایستند و در مواجهه با طاغوت از امام حسین (ع) الگو می‌گیرند.