حقیقت تاریخی می گوید که رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم از امت خود غافل نشد و سخنی از رسالت خود باقی نگذاشت جز اینکه آن را به امت خود رساند. حضرت در روایتی صحیحه که در کتب اهل سنت نیز نقل شده است می‌فرماید: «شما را واگذاشتم در راهى راست و روشن كه شبش مانند روز روشن است پس از اين كسى منحرف و گمراه نمی‌شود مگر اينكه نابود و تباه گردد و هر كس از شما زنده بماند بعد از اين اختلافات زيادى مى‌بينند پس بر شما باد بعد من بر آنچه را كه از سنت و دستورات من به خاطر داريد. و بر شما باد عمل كردن به دستورات جانشينان من، هدايت‌كننده از اهل بيت من؛ پس با شجاعت به دامان آنان چنگ بزنيد». (مسند احمد بن حنبل، ج ۴، ص ۱۲۶)
این روایت همان مختصر و خلاصه حدیث مشهور ثقلین است. همچنین رسول گرامی اسلام با تأکید فرموده‌اند: «ای مردم! من به راهی می‌روم که مردم می‌روند (مرگ) و حجت واضح را در ميان شما نهادم و شب را چون روز روشن قرار دادم، پس از من به اختلاف روى نياوريد، چنان‌كه بنى اسرائيل، پيش از شما به اختلاف دچار شدند. دو درّ گرانبها در ميانتان مى‌گذارم، هر گاه به آنها تمسک كنيد، گمراه نخواهيد شد. و آن كتاب خدا و عترت من اهل‌بيت عليهم السّلام است، اين دو جانشين من در ميان شما است و از هم جدا نمى‌شوند، تا در كنار حوض بر من وارد شوند. آنگاه از شما خواهم پرسيد: كه چگونه با آنها رفتار كرديد؟»
این حدیث شریف از احادیث متواتر و صحیح در کتب حدیث است. و با عبارات مختلف به نقل از افراد مختلف روایت شده است. شاید حدیث دیگری به قطعیت و صحت این حدیث وجود نداشته باشد.
رسول گرامی اسلام (ص) آن را در مواقع و شرایط مختلف تکرار می‌کرد. در حجة الوداع و در غدیر خم نیز آن را در حضور جمع بسیاری از مسلمانان تکرار نمود. حضرت از جانب خداوند مأمور به ابلاغ این فرمان بود. چرا که بدون کتاب خدا و عترت امت اسلام نمی‌تواند نجات پیدا کند و این دو که از هم جدایی‌ناپذیرند همچون دو بال هستند که با هم امت را به اوج سعادت می‌رسانند.
این روایت با اشاره به اختلافی که میان بنی‌اسرائیل رخ داد، عنوان می‌کند که جدا شدن از قرآن و عترت یا تمسک به یکی بدون دیگری چه پیامدی برای امت خواهد داشت.
ابو هریره از رسول اکرم (ص) روایت می‌کند که فرمود: «رفتار پيشينيان را به طورى از پيش مى‌گيريد شما امت اسلام بى‌آنكه كمترين اختلافى با آنها داشته باشيد قدم جاى قدم ايشان و كاملا در راه هدف آنها بدون تفاوتى حتى در يک وجب يا نيم متر. به طورى كه اگر يكى از پيشينيان داخل سوراخ سوسمارى شده باشد، شما هم داخل مى‌شويد عرض كردند يا رسول اللّٰه منظور شما يهود و نصارى است؟ فرمود: پس چه كس را ميگويم دستاويز و پايه‌هاى اسلام را می‌شكنيد و از بين مى‌بريد يكى پس از ديگرى اول چيزى كه از بين مى‌بريد امانت‌دارى و آخرين چيزها نماز است».
با وجود تمام تأکیدات و هشدارهای رسول اکرم (ص)، متأسفانه مسلمانان راه بنی‌اسرائیل را در پیش گرفتند؛ امام علی علیه السلام را تنها گذاشتند و پیامبر اکرم (ص) را از نوشتن وصیت‌نامه منع کردند.
این اتفاقات نقطه عطفی در تاریخ اسلام شد و امتی را که خداوند بهترین امت‌ها قرار داده بود به بدترین مردمان تبدیل کرد که در طمع حکومت و سلطه جانشینان و فرزندان پیامبر را به قتل رساندند و سفارش ایشان را به فراموشی سپردند.
