دنیا گذرا و فانی است. ما به جهان دیگری خواهیم رفت که سرای اصلی و ابدی ما خواهد بود و بر خلاف دنیا که ۷۰، ۸۰ و یا ۱۰۰ سال در آن زندگی کرده‌ایم، سرنوشت ابدی ما در آنجاست. (هم فيها خالدون)؛ «و در آن جاودان خواهند ماند»، در بهشت یا دوزخ.
این سرنوشت نامعلوم ذهن انسان را مشغول کرده است. مؤمن بیم آن دارد که از اهل دوزخ و عذاب شود؛ پس سعی می‌کند حتی به صورت نسبی مطمئن گردد عاقبتش نیکو و سرنوشت ابدی او بهشت خواهد بود. چرا که (وَعَدَ اللَّهُ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَمَسَاكِنَ طَيِّبَةً فِي جَنَّاتِ عَدْنٍ وَرِضْوَانٌ مِنَ اللَّهِ أَكْبَرُ ذَٰلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ)؛ «خداوند به مردان و زنان با ايمان باغ‌هايى وعده داده است كه از زير [درختان] آن نهرها جارى است. در آن جاودانه خواهند بود. و [نيز] سراهايى پاكيزه در بهشت‌هاى جاودان [به آنان وعده داده است] و خشنودى خدا بزرگ‌تر است. اين است همان كاميابى بزرگ».
حال پرسشی که مطرح می‌شود این است که چه ویژگی‌هایی انسان را در رده مؤمنینی که خداوند به آنها وعده کامیابی بزرگ را داده، قرار می‌دهد؟ آیا تنها ایمان و اعتقاد قلبی کافی است؟
برای اینکه در یافتن پاسخ این پرسش دچار سردرگمی نشویم، معادله ساده‌ای را که از قرآن‌کریم استنباط کرده‌ایم مطرح می‌کنیم: بر این اساس که خداوند حکیم، صادق، عادل و توانا بر هر امر است، کامیابی از آن کسی است که خداوند او را دوست دارد.
محبت و عشق خداوند بر خلاف انسان یک واکنش عاطفی و احساسی نیست. بلکه از حکمت و عدل او سرچشمه می‌گیرد و به خاطر ویژگی‌هایی که محبوب دارد او را از نعمت محبت و عشق خود برخوردار می‌کند.
بنابراین باید ببینیم چه دسته‌ای از مردم مورد محبت خداوند قرار می‌گیرند؟ و در نهایت از رضوان الهی و کامیابی بهره می‌برند؟ اگر این را بدانیم، تلاش خواهیم کرد که از آنها باشیم.
در قرآن‌کریم ۹ عنوان اساسی بیان شده است که خداوند بیان می‌کند آنها را دوست دارد.
۱- پیروی از رسول: در آیه ۳۱ سوره آل‌عمران می‌خوانیم: (قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ)؛ «بگو: (اگر خدا را دوست داريد، از من پيروى كنيد تا خدا دوستتان بدارد و گناهان شما را بر شما ببخشايد، و خداوند آمرزنده مهربان است)». این مورد در حقیقت عنوان‌های دیگر را نیز شامل می‌شود. زیرا که رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم تمام صفات خیر و مثبت را دارد. پس با خواندن سیره پیامبر اکرم (ص) و پیروی از منش ایشان تا حد امکان، از محبت الهی برخوردار خواهیم شد.
۲- نیکوکاران: در پنج آیه قرآن‌کریم تکرار شده است: (إِنَّ اللَّهَ یحِبُّ الْمُحْسِنِینَ) و(وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ)؛ «كه خدا نيكوكاران را دوست مى‌دارد» و «و خدا نیکوکاران را دوست دارد». نیکوکار کسی است که بهتر و بیشتر از مقدار واجب و لازم با دیگران رفتار می‌کند؛ واجبات خود را ادا می‌کند و به اضافه آن نسبت به دیگران احسان می‌کند. همچون احسان به والدین، نزدیکان، همسایگان و ضعیفانِ جامعه. این صفتی است که خداوند دوست دارد چرا که صفت بارز خود اوست. خداوند حتی با بندگان گناه‌کار خود نیز با احسان رفتار می‌کند.
۳- توبه‌کنندگان: در آیه ۲۲ سوره مبارکه بقره می‌خوانیم: (إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ)؛ «خداوند، توبه‌کنندگان را دوست دارد». کلمه (توابین) مبالغه (توبه‌کننده) است یعنی کسی که بسیار توبه می‌کند. توبه به این معنی است که هر گاه انسان احساس کند از خداوند به سبب گناه و خطا دور گشته، به سوی او بازگردد. خداوند نه تنها از توبه‌کننده بیزار نیست بلکه او را دوست دارد. از این روست که بعد از ارتکاب گناه نباید از رحمت خداوند مأیوس شویم بلکه به سرعت توبه کنیم تا از مغفرت و بخشش خداوند بهره‌مند گردیم و نیز مورد محبت خداوند قرار بگیریم.
۴- پاکان: یکی از گروهی که خداوند آنها را دوست دارد پاکیزگان از هر نوع آلایش و بدی هستند. در آیه ۲۲ سوره بقره می‌فرماید: (إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ)؛ «خداوند توبه‌كاران و پاكيزگان را دوست مى‌دارد». در آیه ۱۰۸ سوره توبه نیز می‌فرماید: (وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِينَ)؛ «و خداوند پاکیزگان را دوست دارد». هر دو آیه به پاکی و طهارت معنوی اشاره دارند. در آیه اول بعد از توبه و پاکی نفس از گناهان اذعان می‌دارد که خداوند پاکیزگان را دوست دارد و در آیه دوم سخن از مساجدی است که بر پایه تقوا بنا نهاده می‌شوند و سپس خداوند می‌فرماید که پاکیزگان را دوست دارد. بنابراین برای اینکه مورد محبت خداوند قرار بگیریم باید مبادرت به زدودن گناه، اخلاق ناپسند، حسد، تکبر، دشمنی، کینه و نفرت از خود کنیم.
۵- پرهیزگاران: کسانی که از گناهان و موقعیت‌های وقوع معصیت دوری می‌کنند. پس جای شگفتی نیست که مورد محبت خداوند قرار بگیرند. (فَإِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ)، (إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ)؛ «خداوند پرهیزگاران را دوست دارد».
۶- شکیبایان: خداوند در یک آیه می‌فرماید: (وَاللَّهُ يُحِبُّ الصَّابِرِينَ)؛ «و خداوند، شكيبايان را دوست دارد». این آیه در سیاق بحث جهاد و عدم احساس انسان به ضعف و سستی در هنگام سختی آمده است. صبر یا همان شکیبایی به معنی مقاومت، استقامت و رویارویی با چالش‌هاست. خداوند کسانی که این ویژگی را دارند، دوست دارد.
۷- توکل‌کنندگان: قرآن‌کریم عنوان می‌کند که در امور خود پس از مشورت با عزم جدی و تصمیم‌گیری قاطع و با توکل بر خداوند اقدام کنید. خداوند می‌فرماید: (إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ)؛ «خداوند توكل‌كنندگان را دوست مى‌دارد». یعنی اگر در امری به نتیجه‌ای رسیدند، بدون ترس و تردید بر خداوند متعال توکل کرده و اقدام می‌کنند. چرا که خداوند منبع قدرت و نیرو در جهان است و توکل بر او ترس و دلهره را از دل‌ها می‌زداید. در نتیجه چنین افراد از کسانی هستند که خداوند دوستشان می‌دارد.
۸- دادگران: کسانی که در زندگی از مسیر عدالت منحرف نمی‌شوند. خداوند اینها را دوست دارد؛ چرا که خود در تمام امور عادل است. در سه آیه قرآن‌کریم تکرار می‌کند: (إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ)؛ «خدا دادگران (عدالت‌پیشگان) را دوست مى‌دارد». انسان عادل به کسی ظلم روا نمی‌دارد و به حقوق کسی تجاوز نمی‌کند، به محرمات نزدیک نمی‌شود، مؤمنی حقیقی است که خداوند او را دوست دارد.
۹- مجاهدین در راه خدا: در آیه ۹ سوره صف می‌خوانیم: (إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِهِ صَفًّا كَأَنَّهُمْ بُنيَانٌ مَرْصُوصٌ)؛ «در حقيقت، خدا دوست دارد كسانى را كه در راه او صف در صف، چنانكه گويى بنايى ريخته شده از سرب‌اند، جهاد مى‌كنند». در اینجا بر جهاد در راه خدا و حفظ یکپارچگی و وحدت در بین جهادگران تأکید شده است و جهاد تنها ملاک نیست. در آیه ۵۴ سوره مائده نیز می‌فرماید: (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَنْ يَرْتَدَّ مِنْكُمْ عَنْ دِينِهِ فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَيُحِبُّونَهُ، أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ، أَعِزَّةٍ عَلَى الْكَافِرِينَ، يُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ، وَلاَ يَخَافُونَ لَوْمَةَ لاَئِمٍ، ذَلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ)؛ «اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، هر كس از شما از دين خود برگردد، به زودى خدا گروهى [ديگر] را مى‌آورد كه آنان را دوست مى‌دارد و آنان [نيز] او را دوست دارند. [اينان] با مؤمنان، فروتن، [و] بر كافران سرفرازند. در راه خدا جهاد مى‌كنند و از سرزنش هيچ ملامتگرى نمى‌ترسند. اين فضل خداست. آن را به هر كه بخواهد مى‌دهد، و خدا گشايشگر داناست».
بنابراین خداوند کسانی را دوست دارد که: متواضع و مهربان نسبت به مؤمنان، عزیز و نیرومند در برابر کافران، مجاهد در راه خدا و نترس در برابر سرزنشگران باشند. اینها مورد محبت و لطف خداوند هستند؛ «اين فضل خداست. آن را به هر كه بخواهد مى‌دهد، و خدا گشايشگر داناست».
