پیامهایی از نهضت حسینی (۲)
«دیگر باید با اسلام، خداحافظی کرد و بدرود گفت؛ آن وقتی که حاکمی مثل یزید بر سر کار بیاید و اسلام به حاکمی همچون یزید، مبتلا گردد!»
این سخنی است که امام حسین علیه السلام در پاسخ به مروان بن حکم فرمود؛ زمانی که مروان به حضرت گفت: یا اباعبدالله! من خیرخواه تو هستم، پس سخنم را بپذیر که به نفع توست. امام فرمود: سخن تو چیست؟ بگو، میشنوم. مروان گفت: من به تو امر میکنم که با یزید بیعت کنی که این کار به صلاح دین و دنیای توست.
امام حسین (ع) فرمود: «انا لله وانا الیه راجعون، و دیگر با اسلام باید خداحافظی کرد، اگر امت اسلام به حاکمی همچون یزید مبتلا گردد».
سپس فرمود: «ای مروان، مرا به بیعت یزید که مردی فاسق است رهنمود میکنی؟ سخن بیجایی گفتی و لغزش کردی، اما من تو را ملامت نمیکنم، زیرا از کسی که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم او را لعن کرده، جز این بر نمیآید که به بیعت یزید دعوت کند».
در اینجا امام حسین (ع) تعبیر «همچون» را به کار برده است و فرموده: «حاکمی همچون یزید»، تا یک قاعده کلی را بازگو کند. اینکه وقتی سرنوشت امتی به دست شخصی همچون یزید بیافتد – رفتار و کرداری همانند یزید داشته باشد – این امت نابود شده و فاتحه اسلام خوانده میشود. در واقع هویت این امت از بین میرود و در نتیجه عزت و کرامتی برای آن باقی نمیماند.
اگر شخصی که علنی به فسق و فجور مشغول باشد و حقوق الهی را ادا نمیکند حاکم شود، چگونه میتواند حقوق مردم را ادا کند؟ پیام امام حسین (ع) در خطاب به کسانی است که ادعای دوستی و محبت او را دارند ولی به حاکمی فاسق و فاجر راضی هستند و گمان باطل میکنند که اینچنین فردی قادر است عدالت را محقق کند. این گمان توهمی بیش نیست.
شخصی که به تعهدات خود با پرودگار خویش پایبند نباشد چگونه میتواند حق مردم را ادا کند؟ باید در این مسأله تأمل کنیم و اجازه ندهیم امور بر ما مشتبه شود. به حاکمی بیتقوا و بیایمان، سکولار و یا کمونیست رضایت ندهیم، زیرا محرمات نزد چنین فردی مباح است. حال او همچون یزید است و امام در مورد یزید فرمود: «اگر امتی به حاکمی همچون یزید مبتلا گردد، با اسلام خداحافظی باید کرد». به این معنی که چنین شخص بیتقوایی همچون یزید، نفعی برای امت نخواهد داشت.
اما چه چیزی باعث میشود افرادی همچون یزید بر مردم مسلط شوند و سرنوشت امت را در دست بگیرند؟
پاسخ این سؤال را در ادامه سخن امام حسین (ع) به مروان مییابیم. حضرت به مروان میفرماید: «این را از من بشنو، ما خاندان رسول خدا (ص) هستیم. حق در میان ماست و زبان ما به حق گویاست. من از رسول خدا شنیدم که فرمود: (خلافت بر خاندان اباسفیان و بر طلقا و فرزندان طلقا حرام است. وقتی معاویه را بر فراز منبر من دیدید، شکمش را بشکافید). ولی مردم او را بر فراز منبر رسول الله (ص) دیدند و دستور پیامبر را اجرا نکردند، پس خداوند آنها را به فرزند او یزید مبتلا کرد».
بنابراین دلیل ابتلای امت به طاغوتی همچون یزید، وانهادن حق و ضعف آنها در برابر باطل است. اگر حق را یاری نکنند و در برابر باطل سکوت کنند، خداوند آنها را به فردی مبتلا میکند که برای دین و دنیایشان شر است.
زمانی که امت اسلامی امام حسن مجتبی (ع) را که نمونه بارز حق بود، در برابر معاویه که جلوه باطل بود، یاری نکرد؛ خداوند یزید را بر آنها مسلط کرد. امت اسلامی فرصت دومی را که خداوند به آنها داده بود را دوباره ضایع کرد و امام حسین (ع) را در برابر یزید وانهاد و به یاری او نشتافت، پس به طاغوتی همچون حجاج ثقفی مبتلا گشت.
بنابراین در طول تاریخ، هر زمان که امتها در رویارویی با باطل شکست خوردند و حق را یاری نکردند، خداوند آنها را با ظالمی مبتلا کرده که به بدترین شکل عذابشان میدهد.