انسان از مشتی خاک آفریده شده که به خواست و اراده خداوند در او روح دمیده شده است. جسم او از خاک و گل و روح او از جانب خداوند است. از این رو درون انسان میدان جنگ میان روح آسمانی و جسم مادی اوست. خداوند متعال می‌فرماید: (وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آَدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى كَثِيرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلًا؛ و به راستى ما فرزندان آدم را گرامى داشتيم، و آنان را در خشكى و دريا [بر مركب‌ها] برنشانديم، و از چيزهاى پاكيزه به ايشان روزى داديم، و آنها را بر بسيارى از آفريده‌هاى خود برترى آشكار داديم) (اسرا، ۷۰). یعنی انسان را آفرید و برای اینکه گمراه نشود به او معیار تشخیص حق از باطل را عطا کرد. این معیار در دو مورد نمود پیدا می‌کند.
۱. عقل، که راهنمای درونی انسان است.
۲. پیامبر، که راهنمای بیرونی انسان و به مثابه عقل بیرونی او است و راه حق را نشان می‌دهد.
درگیری انسان بین نیروهای آسمانی و زمینی درون او همان است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از آن به عنوان «جهاد اکبر» تعبیر کرده است.
فصل معنویت
خداوند باری تعالی زمان‌ها و مکان‌هایی را برای انسان اختصاص داده است که خود را از لحاظ روحی و معنوی تقویت کند و آثار منفی زندگی مادی را از خود بزداید. از جمله این مکان‌های نورانی مسجد الحرام، مرقد رسول اکرم، حرم امیر المؤمنین، و مراقد مطهره در کربلای مقدس است که سبب نورانی شدن و بالابردن معنویات در وجود انسان می‌شود و در واقع قطعه‌ای از بهشت برین بر روی زمین است.
از نظر زمانی نیز، ماه مبارک رمضان ایستگاه معنوی بزرگی است که مؤمنین در آن تجدید قوا می‌کنند و با عبادت و نیایش برای یک سال آینده خود غذای روحی ذخیره می‌کنند. کسانی که از این ماه مبارک بهره‌ای نبرند و فیضی کسب نکنند در واقع زیان‌کارانند.
ماه ضیافت الهی
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در خطبه استقبال از ماه مبارک رمضان می‌فرمایند: «ماهی که در آن شما را به مهمانی خدا دعوت کرده‌اند و شما در آن از اهل کرامت خدا شده‌اید. نفس‌های شما در آن ثواب تسبیح و ذکر خدا دارد و خواب شما ثواب عبادت. اعمال شما در آن پذیرفته است و دعاهای شما مستجاب. پس، از پروردگار خویش با نیت‌های راستین و دل‌های پاک، بخواهید که توفیق روزه این ماه و تلاوت قرآن در آن را به شما عنایت فرماید».
حال که در آستانه ورود به ماه مبارک هستیم، باید خود را برای ضیافت الهی آماده کنیم. ماه مبارک رمضان فرصت مناسبی برای اصلاح خود و تقویت روحی و معنوی است. تقدیر، سرنوشت و روزی انسان در این ماه مقدر می‌شود. باید در کارهای خیر با همدیگر رقابت کنیم، به خصوص در این روزهایی که به سبب همه‌گیری کرونا بسیاری دچار مشکل شده‌اند و مخارج زندگی به آنها فشار آورده است، فقرا را دریابیم و به کمک آنها بشتابیم. قرآن کریم می‌فرماید: (لِلْفُقَرَاءِ الَّذِينَ أُحْصِرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ لَا يَسْتَطِيعُونَ ضَرْبًا فِي الْأَرْضِ يَحْسَبُهُمُ الْجَاهِلُ أَغْنِيَاءَ مِنَ التَّعَفُّفِ تَعْرِفُهُمْ بِسِيمَاهُمْ لَا يَسْأَلُونَ النَّاسَ إِلْحَافًا وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِيمٌ؛ [اين صدقات] براى آن [دسته از] نيازمندانى است كه در راه خدا فرومانده‌اند، و نمى‌توانند [براى تأمين هزينه زندگى] در زمين سفر كنند. از شدّت خويشتن‌دارى، فرد بى‌اطلاع، آنان را توانگر مى‌پندارد. آنها را از سيمايشان مى‌شناسى. با اصرار، [چيزى] از مردم نمى‌خواهند. و هر مالى [به آنان] انفاق كنيد، قطعاً خدا از آن آگاه است) (بقره،۲۷۳).
قران کریم، نعمت بهشتی
از ماه مبارک رمضان به عنوان بهار قرآن تعبیر شده است. قرآن وسیله شفا، خیر و برکت برای انسان است. قرآن به ما نیرو می‌دهد. گرسنگی و تشنگی جسم برای انسان مضر است، اما تشنگی و گرسنگی روح به مراتب ضرر بیشتری دارد. قرآن روح انسان را سیراب می‌کند، به او آرامش و طمأنینه می‌دهد. به همین دلیل باید رابطه خود با قرآن را تقویت کنیم. در آیات قرآن تدبر کرده و معنای عمیق کلام خداوند را درک کنیم.
برای تدبر در آیات قرآن کریم توجه به چند نکته ضروری است:
۱- تدبر در آیات قرآن کریم نباید برای استفاده جزئی باشد. چرا که آیات قرآن حاوی نکات عظیم و با ارزشی است و تلقی سطحی از آیات صحیح نیست. همچنین قرآن نباید یک وسیله زینتی در کتابخانه‌ها یا تنها برای حفظ از بیماری و خطر باشد.
۲- انسان گاهی در زندگی با موقعیت‌های سختی رو به رو می‌شود. راه مقابله و عبور از سختی‌ها کمک گرفتن از تعالیم قرآن است. راه استفاده از قرآن نیز تدبر در آیات آن و فهم معانی عمیق آن است.
البته که درک معانی مهم‌تر از حفظ کردن قرآن است اما از بر کردن آیات و خواندن مداوم باعث می‌شود که همواره قرآن در زندگی ما حضور داشته باشد.
از خداوند می‌خواهیم ما را از فیض ماه مبارک محروم نسازد و به ما توفیق بهره کامل از این ماه را عطا کند.
