قرآن کریم و قوانین وضعی
اگر بین قرآن کریم و قوانین وضعی مقایسه‌ای درباره آنچه جرم و گناه برشمرده شده، انجام دهیم، به تفاوتی عمیق و ریشه‌ای خواهیم رسید. نه تنها در احکام بلکه در دیدگاه و اهداف تفاوت بسیاری وجود دارد. قوانین وضعی تنها به این بعد توجه دارد که جرم سبب ضرر و آسیب به دیگران می‌شود، در حالی که قرآن کریم گناه و جرم را در درجه اول آسیب به شخص گناهکار برمیشمارد و به رفتارهایی که در اثر آن گناه در دراز مدت بر فرد و اجتماع می‌گذارد، توجه دارد. همانند قمار، شرب خمر، دشمنی و کینه، بیکاری و… همچنین اسلام گوش دادن به موسیقی و آوازی که انسان را از واقعیت دور می‌کند و او را در عالم خیال غرق می‌کند، گناه برمیشمارد، اما هیچ جرمی را قبل از وقوع مجازات نمی‌کند. چرا که در اسلام قصاص قبل از جنایت وجود ندارد.
گناهکار آگاه
هر چه دولت‌ها مجازات سنگین‌تری برای مجرمین وضع کنند در مقابل شاهد افزایش جرم و جنایات هستیم. در واقع به مقداری که قوانین سخت‌گیرانه‌تر باشد، سرپیچی از قانون بیشتر خواهد شد و تعداد متخلفین و زندانی‌ها نیز بیشتر خواهد شد.
آیا مسئولیت حاکمیت کاهش جرم و جنایت است یا زندانی و مجازات کردن مردم؟
در نظام اسلامی بسیاری از گناهان و جرم‌ها به عهده وجدان انسان و ایمان او به ناظر بودن خداوند، واگذار شده است. زیرا انسان با ایمان می‌داند که خداوند او را برای هر عملی بازخواست می‌کند و بعد از ارتکاب هر گناهی، توبه می‌کند. اما اگر فرد به حقوق دیگران تجاوز کند و با فساد آشکار، به دیگران آسیب رساند، باید مجازات شود.
آمرزش یا فرار از مجازات
توبه، از حقوق هر گناهکار و شرط آمرزش است. کسی که بخواهد از پیشگاه دادگاه عدل الهی طلب مغفرت کند، باید توبه حقیقی به جا آورد. توبه‌ای که حضرت امیر المؤمنین علیه السلام در شش بند توصیف می‌کند.
نقل است که: «شخصی در خدمت حضرت امیر المؤمنین علیه السلام گفت: «استغفر الله».
آن حضرت فرمود: مادرت بر تو بگرید آیا می‌دانی حقیقت استغفار چیست؟ به درستی که استغفار درجه «علیین» (افراد بلندمرتبه) است. و بر مجموع شش معنی واقع می‌شود:
اول: پشیمانی بر گذشته.
دوم: عزم بر ترک گناه برای همیشه.
سوم: ادا کردن حقوق مردم.
چهارم: قضا کردن هر واجبی که فوت شده.
پنجم: گداختن هر گوشتی که از حرام روییده به حزن و اندوه، تا پوست به استخوان چسبد و گوشت تازه بروید.
ششم: سختی و زحمت طاعت و عبادت به بدن چشانیدن به ازای آنچه از شیرینی معصیت چشیده».
در حالی که در قوانین وضعی بخشش و مغفرت جایگاهی ندارد. و این نشان می‌دهد که خداوند رحیم، به دنبال خیر و خوبی بندگان است. و به آنان فرصت توبه را می‌دهد که با قلبی پاک و وجدانی آسوده به زندگی بازگردند. ماه مبارک رمضان چنین فرصتی از جانب پروردگار به خلق است تا سختی طاعت را بچشند و حقوق فوت شده خود را ادا کرده و به سوی او بازگردند.
